28-06-2016

Sinds een paar jaar biedt de Waag behandelingen voor stalkers. ‘Bij stalking is het slachtoffer meestal een bekende van de dader, zoals een kennis, familielid of ex-partner, en daarom zien we het als een onderdeel van huiselijk geweld,’ legt Evelyn Klein Haneveld uit, hoofd behandelzaken van de Waag. Stalking – of belagen zoals de Nederlandse term luidt – heeft volgens haar vaak een complexe achtergrond. ‘De behandeling van stalkers vraagt dan ook om specifieke expertise,’ meent Klein Haneveld. ‘Enige tijd geleden alweer zijn er daarom van elke vestiging van de Waag behandelaars getraind in het Australische instrument Stalking Risk Profile (SRP). Dit instrument, dat in 2014 door de politie in samenwerking met de Waag is vertaald, geeft duidelijke richtlijnen voor risicotaxatie en behandeling.’

‘Wereldwijd bestaat er nog geen evidence-based zorgprogramma voor stalkers’, vervolgt Evelyn Klein Haneveld.’ Om ze toch zo goed mogelijk te behandelen gebruiken we nu dit Australische instrument, aangevuld met modules die in onze praktijk succesvol zijn bij daders.’ Voor de behandeling van stalkers is het belangrijk om te weten dat er niet één type stalker bestaat. Er zijn wel een paar gemeenschappelijke kenmerken die voor bijna alle stalkers gelden. Zo leeft bij stalkers vaak een sterk gevoel van “entitlement.” Dat is een term die inhoudt dat iemand vindt dat hij of zij recht op iets heeft, bijvoorbeeld op aandacht van zijn slachtoffer. Ook hebben stalkers vaak een gebrek aan empathie ten opzichte van het slachtoffer. Ze kunnen zich moeilijk in hun slachtoffer inleven. Ze hebben geen oog voor de ellende die hun gedrag teweeg brengt. Of ze hebben dat wel maar streven die ellende juist na vanuit gevoelens van wrok. En het laatste gemeenschappelijke kenmerk is dat ze vaak een tekort aan vaardigheden hebben om problemen op een betere manier op te lossen.’

Evelyn Klein Haneveld vertelt dat er verschillende subtypen stalkers bestaan die samenhangen met de onderliggende motieven van hun gedrag. ’Het meest zien we de afgewezen stalker en de rancuneuze stalker,’ verduidelijkt ze. ‘De afgewezen stalker is meestal ongelukkig, verdrietig en boos omdat de vriendschaps- of partnerrelatie met het slachtoffer is verbroken. Hij (of zij) probeert door zijn gedrag aan de ene kant de relatie met het slachtoffer te herstellen en aan de andere kant zijn gevoel van afwijzing als het ware uit te leven. De rancuneuze stalker, daarentegen, heeft het gevoel dat hem of haar groot onrecht is aangedaan. Bij deze stalkers is vaak sprake van narcistische trekken. Bij hen heeft stalking veel meer tot doel om het onrecht te vergelden en het slachtoffer angst aan te jagen. Het stalken herstelt voor de stalker een gevoel van macht of controle over de situatie.’

Bij de behandeling gaat het om het vinden van het motief van de stalker op basis van de risicotaxatie met de SRP. De behandeling moet zich in eerste instantie ook richten op de motivatie en het gevoel van entitlement, zegt Evelyn Klein Haneveld. ’Stalkers hebben zelf vaak weinig last van hun gedrag. In de eerste fase van de behandeling is het van belang dat ze meer oog krijgen voor de nadelige gevolgen voor henzelf. Ze moeten inzien dat ze andere relaties op het spel zetten of misschien wel hun baan zullen verliezen als ze doorgaan. Daarnaast focust de behandeling op het gebrek aan vaardigheden waar veel stalkers last van hebben. Dat kunnen vaardigheden op allerlei gebieden zijn, bijvoorbeeld op sociaal gebied, op het gebied van conflicthantering, emotieregulatie of het vermogen om goed met boosheid om te gaan. ’

Evelyn Klein Haneveld benadrukt dat er bij de Waag hard gewerkt wordt aan een evidence-based zorgprogramma voor stalking. ‘Wij willen een zorgprogramma ontwikkelen waarvan we daarna de doelmatigheidgericht kunnen onderzoeken. Dan weten we hoe succesvol we zijn en ook wat wel en wat niet werkt. Dat is belangrijk, want stalkers zijn een lastige en hardnekkige groep ’

-Neem contact op met de dichtstbijzijnde vestiging van de Waag voor het aanmelden van een cliënt voor de behandeling van stalking